Minggu, 18 Desember 2011

SILSILAH KELUARGA DINA BAHASA SUNDA


Dina silsilah kulawarga, khususna dina kabudayan Sunda, aya anu disebut pancakaki. Nyaeta istilah atawa sesebutan pikeun jalma-jalma anu masih keneh aya pakuat-pakait atawa tatali kulawarga. Tatali ieu teh bisa aya kusabab turunan atawa bisa oge kusabab bebesanan. Dina sesebutan ka jalma anu masih keneh aya tatali kulawarga ieu, aya sesebutan khusus anu osok digunakeun. Pikeun bisa ngarti kana sesebutan pancakaki anu oso dipake, bisa nempo kana gambar di handap ieu.
Dina gambar ieu, kotak warna kulawu nuduhkeun lalaki, sedengkeun anu warna bodas nuduhkeun awewe. Sedengkeun nomer di luhureun kotak nuduhkeun kana anak ka sabaraha.
  1. Salaki, sesebutan pikeun lalaki anu jadi pamingping di hiji kulawarga.
  2. Pamajikan, sesebutan pikeun awewe anu jadi papasanganana salaki. Dina conto di luhur, anu jadi salaki teh Momon, sedengkeun pamajikanana teh Acih.
  3. Anak, katurunan ti salaki jeung pamajikan. Contona wae Asep, Euis jeung Aning anu jadi anak ti Momon jeung Acih.
  4. Incu, katurunan rundayan kadua ti hiji kulawarga, atawa anak ti anak hiji kulawarga. Conton wae Duyeh, jadi incu ti kulawarga Momon jeung Acih, atawa Unah ti kulawarga Ujung jeung Nining.
  5. Buyut, mangrupakeun rundayan katilu ti hiji kulawarga atawa anakna incu. Contona wae Oman jadi buyut ti kulawarga Momon jeung Acih.
  6. Bao, mangrupakeun rundayan kaopat ti hiji kulawarga atawa anakna buyut. Contona wae Dudun jeung Oyo, mangrupakeun bao ti kulawarga Momon jeung Acih.
  7. Bapa, sesebutan pikeun lalaki anu jadi kolot atawa anu nyababkeun (ngayuga) lahirna hiji jalma. Contona wae Momon, mangrupakeun bapa pikeun Asep, Euis jeung Aning. Bapa mangrupakeun babalikanana anak.
  8. Ema, Indung, sesebutan pikeun awewe anu geus ngalahirkeun eta jalma. Contona wae Acih, jadi indung pikeu Asep, Euis jeung Aning.
  9. Nini, sesebutan pikeun awewe anu jadi indungna bapa atawa indung. Contona wae Acih anu jadi nini pikeun Duyeh, Anab jeung Unah.
  10. Aki, sesebutan pikeun lalaki anu jadi bapa ti bapa atawa indung. Contona wae Momon, jadi aki pikeun Duyeh, Anab jeung Unah.
  11. Uyut, sesebutan pikeun bapa atawa indung ti nini atawa aki. Contona wae Momon jeung Acih jadi Uyut pikeun Oman, Elah jeung Yuyun. Atawa Uju jeung Nining pikeun Yuyun.
  12. Bao, sesebutan pikeun bapa atawa indung ti uyut. Contona wae Momon jeung Acih jadi Bao pikeun Dudun jeung Oyo.
  13. Jangawareng, bapa atawa indung bao.
  14. Udeg-udeg, bapa atawa indung jangawareng.
  15. Kakait Siwur, indung atawa bapa pikeun udeg-udeg.
  16. Karuhun, sesebutan pikeun kolot anu geus ninggalkeun.
  17. Aki ti Gigir, sesebutan pikeun lalaki anu jadi lanceuk atawa adi aki atawa nini. Contona wae Umang jeung Aning pikeun Oman.
  18. Nini ti Gigir, sesebutan pikeun awewe anu jadi lanceuk atawa adi aki atawa nini. Contona wae Eenjeung Euis pikeun Oman.
  19. Amang, Sesebutan pikeun lalaki anu jadi adi bapa atawa indung, atawa salakina ibi. Contona wae, Aning jadi amang pikeun Anab jeung Duyeh, atawa Umang pikeun Duyeh.
  20. Ibi, sesebutan pikeun awewe nu jadi adi bapa atawa indung, atawa pamajikanana amang. Contona wae Een pikeun Anab jeung Duyeh.
  21. Uwa, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu jadi lanceuk bapa atawa indung. Contona wae Asep jadi Uwa pikeun Anab jeung Unah.
  22. Alo, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu jadi anak lanceuk. Contona wae Duyeh pikeun Euis.
  23. Suan, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu jadi anak adi. Contona wae Anab pikeun Asep.
  24. Lanceuk, dulur saindung atawa sabapa, atawa saindung sabapa anu umurna leuwih kolot atawa saluhureun.
  25. Adi, dulur saindung atawa sabapa, atawa saindung sabapa anu umurna leuwih ngora atawa sahandapeun.
  26. Kapi Lanceuk, sesebutan pikeun anak uwa. Contona, Duyeh pikeun Anab.
  27. Kapi Adi, sesebutan pikeun anak amang. Contona, Anab pikeun Duyeh.
  28. Adi Beuteung, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu jadi adi salaki atawa pamajikan.
  29. Dahuan, sesebutan pikeun awewe anu jadi pamajikan sasalaki (pikeun jalma anu nyandung).
  30. Anak Tere, sesebutan pikeun anak ti salaki atawa pamajikan anu pipirakan tapi lain anak teges.
  31. Dulur Pateterean, sesebutan pikeun dulur sabapa atawa saindung anu misah bapa atawa indung.
  32. Indung Teges, sesebutan pikeun bapa anu ngayuga.
  33. Bapa Teges, sesebuta pikeun indung anu ngalahirkeun.
  34. Indung Tere, sesebutan pikeun awewe anu dikawin ku bapa tapi lain indung teges.
  35. Bapa Tere, sesebutan pikeun lalaki anu kawin jeung indung teges tapi lain bapa teges.
  36. Mitoha, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu jadi indung salaki atawa pamajikan.
  37. Minantu, sesebutan pikeun lalaki atawa awewe anu dikawin ku anak.
  38. Adi Sabrayna, sesebutan pikeun kapi adi anu masih keneh sarundayan ti nini atawa aki.
  39. Lanceuk Sabrayna, sesebutan pikeun kapi lanceuk anu masih keneh sarundayan ti nini atawa aki.
  40. Baraya, sesebutan pikeun jalma anu masih keneh aya tatali kulawarga tapi geus kacida jauhna.
  41. Tunggal, sesebutan pikeun anak anu ngan hiji-hijina.
  42. Cikal, sesebutan pikeun anak anu kahiji, atawa pangkolotna.
  43. Panengah, sesebutan pikeun anak anu urutanana di tengah.
  44. Pangais Bungsu, sesebutan pikeun anak anu jadi kadua ti handap.
  45. Bungsu, sesebutan pikeun anak anu panungtungan.
Dulur pet ku hinis, dulur asli.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar